Dat is nodig om bijna vier miljoen rijtjeshuizen uit de jaren vijftig tot en met de jaren tachtig uit de vorige eeuw op en betaalbare manier klimaatneutraal te maken. Dat visioen schetste Jan Willem van de Groep, specialist in duurzaamheid, innovatie en transitie, op donderdag 25 september tijdens zijn presentatie tijdens de Dag van de Warmtepomp bij Aeres Tech in Ede.
De bijeenkomst stond in het teken van het toelichten van feiten en fabels. Nadat de warmtepomp aanvankelijk als een wondermiddel werd gepresenteerd voor de energietransitie, staat deze techniek nu bij velen - ook in de media - in een kwaad daglicht wegens vermeend lawaai en het slurpen van energie. De waarheid is genuanceerder, bleek uit de presentaties en workshops. Mits goed toegepast in geïsoleerde gebouwen, biedt de warmtepomp formidabele mogelijkheden om in de komende decennia miljoenen woningen comfortabel te verwarmen. De techniek werkt en is betrouwbaar, maar vraagt om uitgekiende toepassingen. Daarvoor is veel extra kennis nodig in de technische sectoren, zo bleek in Ede. Het Expertisecentrum Klimaattechniek van Aeres Tech is hèt kennis- en opleidingscentrum in Nederland op dat gebied.
“Mensen hebben sinds de uitvinding van het vuur altijd dingen in de brand gestoken om het behaaglijk te hebben. Hout, turf, bruinkool, steenkool, olie, gas. Overal ging de fik in. Nu doorbreken we dat patroon en halen we energie voortaan met behulp van natuurkundige processen uit de lucht, uit het water of uit de bodem”, zei spreker Rimme van der Lee, van Klimaatexpert.com. “Die nieuwe techniek is complex; voor grootschalige en efficiënte toepassingen moeten we anders leren denken. Dat vraagt om kennis, creativiteit en lef.”
De Dag van de Warmtepomp trok meer dan 250 belangstellenden, veelal vakmensen die werkzaam zijn in de technische sectoren. Jan Willem van de Groep hield zijn gehoor voor dat de omslag naar duurzaamheid veel verder gaat dan de overstap naar de warmtepomp. Hij wil op industriële wijze ‘plug & play-verbouwingen’ mogelijk maken om miljoenen rijtjeshuizen klimaatneutraal te maken. ‘Smart building’ vraagt om anders denken, nieuw structuren en systemen: ‘Laten we dingen durven bedenken die we nog niet hebben bedacht. Dingen maken waarom nog niemand heeft gevraagd. Zoals Henry Ford van de koets een auto maakte en Steve Job de smartphone.” Van de Groep haalde het voorbeeld van de automotor van een Fiat 500 aan: Die motor is beslist complexer dan een warmtepomp. Waarom kost die motor dan maar 600 euro en een warmtepomp 24.000 euro? Daar moeten we wat op vinden.”
En dat gaat uiteindelijk gebeuren, straalden de sprekers in Ede uit. Rimme van der Ree hield daarom ook een pleidooi om het energiegebruik van alle energiebronnen die we in ons land gebruiken zo snel mogelijk te gaan uitdrukken in dezelfde eenheid van energie, het kilowattuur. “Het is voor een normaal mens niet te doen om vergelijkingen te maken tussen het verbruik van aardgas in kubieke meters en elektriciteit in kWh. Als je weet dat 1600 kuub gas gelijk staat aan 15632 kWh en je weet ook dat een warmtepomp 3048 kWh gebruikt, dan zie je de enorme reductie in energiegebruik. Om precies te zijn: 1700 kilo CO2. Daar zou je anders 86 bomen voor moeten planten. Met heldere cijfers kunnen we consumenten verleiden tot verstandige keuzes”.
Naast de genoemde inleidingen waren er drie praktisch ingestoken workshops over warmtepompen. In een half uur tijd werden de deelnemers aan de Dag van de Warmtepompen bijgepraat over feiten en fabels rond geluidsoverlast. Vaststelling: warmtepompen maken nauwelijks geluid, maar kunnen onder bepaalde omstandigheden toch hinder veroorzaken. Dat is dan vaak te wijten aan verkeerde afstelling of verkeerde plaatsing. De deelnemers kregen praktische tips mee om klachten over geluid te vermijden.
De plaatsing van warmtepompen gaat vaak hand in hand met het aanbrengen van vloer- en muurverwarming. Een van de workshops behandelde een reeks potentiele problemen die zich in deze systemen kunnen voordoen, inclusief praktische tips om ze te verhelpen. De laatste workshop behandelde een nog onbekend koudemiddel voor warmtepompen: propaan: goedkoop, goed voor het milieu maar alleen toepasbaar onder strikte toepassing van de veiligheidsregels.
De volgende Dag van de Warmtepomp is op de Vierde Donderdag van september 2020.
