Wat kan VR betekenen voor het onderwijs van nu en later?

De naam zegt het eigenlijk al: Virtual Reality, een virtuele (schijn)werkelijkheid. Een VR-omgeving kan je via de computer, mobiele telefoon, tablet, VR-bril en dergelijke bekijken. Deze omgeving beleef je (meestal) met meerdere zintuigen; zoals zien, horen en met voelen. Voelen omdat je met een muisklik of aanraking op het touchscreen een interactie aan kan gaan in de virtuele omgeving.

Naast VR bestaan er 360º video’s, deze twee gaan vaak hand in hand. Met 360° video kan je het beeld ‘beetpakken’ en 360° draaien, je kan dus helemaal om je heen kijken. Deze video’s zijn te bekijken op de computer, mobiele telefoon of met een VR bril. Het verschil tussen VR en 360º video’s is dat je in de 360º video’s geen interactie met de omgeving aan kunt gaan, je kan ze alleen afspelen, pauzeren en terugspoelen. 

Voordelen van het gebruiken van VR:

Aandacht
Iemand die een VR-filmpje of module bekijkt met een VR-bril op z’n neus, zal met 100% zekerheid niet op zijn of haar mobiel kijken en veel minder last hebben van afleiding. Iemand die een VR-module/filmpje bekijkt op de computer of op de mobiel zal ook vele malen minder snel afgeleid zijn.

Vasthouden van kennis
In onze blog over mobiel microleren hebben we besproken dat kennis snel verloren gaat. Normaal gesproken (en zonder herhaling van de stof) blijft er nog maar 20% van de kennis hangen na een week. Als je leert in VR blijft zelfs na een jaar ruim 80% van de kennis hangen! 

Maar waarom is dat zo? Met VR-modules ben je actief bezig. Vergelijk het met autorijden; de bestuurder ondergaat het rijden anders dan de bijrijder. Als je de bestuurder bent, ben je actief bezig met de ervaring. Je let op de weg, de borden, het verkeer, de auto die je bestuurt… Als je actief bezig bent, onthouden je hersenen het anders. Als je een passagier bent, is de ervaring compleet anders. Je maakt de autorit passief mee, en je hersenen gaan ook anders om met passieve (leer)ervaringen. 

Betrokkenheid
VR-modules ‘verpakken’ informatie vaak op een speelse manier (dit noemen we ook wel ‘gamification’). Naast dat dit ervoor zorgt dat je vanuit jezelf (intrinsiek) met de stof bezig wilt zijn, zorgt het er ook voor dat de informatie beter beklijft.

Vrijheid om te falen
Fouten die je maakt in een virtuele omgeving, zijn fouten die je in het echt niet zult maken.
Duizenden euro’s verloren door een foutje? Een mensenleven verloren door een gevaarlijke situatie? Wanneer je kostbare of levensbedreigende fouten maakt in Virtual Reality kan je ervan schrikken, maar het zal niemand kwaad doen. In een VR omgeving mag je falen, door fouten te maken leer je sneller.

Voorbeelden van VR en 360º video

Tijdens de COVID-19 pandemie moesten we allemaal in lockdown en afstand houden van andere mensen. Weg bij je vrienden, familie, blijf thuis en ga vooral niet op vakantie naar het buitenland als het niet hoeft!

Klassenuitjes vervielen, schoolkampen en excursies naar het buitenland ook… Wat een gemis! VR is geen vervanging van de werkelijkheid, maar je haalt hem wel dichterbij. Vanuit je woonkamer of slaapkamer kan je op je mobiel (of computerscherm) allerlei plekken bezoeken en bekijken in een 360 graden beeld. Hier een aantal mooie voorbeelden op een rij:

• Allerlei musea deden digitaal hun deuren open zodat je alsnog vanaf de bank werken van oude en nieuwe meesters kon bekijken. Een voorbeeld is het Van Gogh museum, maar er zijn er natuurlijk meer te bedenken. Je kon niet mee op de excursiereis naar Rome of naar een andere plek? Google Arts en Culture verzamelden allerlei historische plekken van over de hele wereld die je in Google Streetview kan bekijken!
• National Geographic heeft diverse 360 filmpjes gepubliceerd waar je diverse plekken op de wereld kan bezoeken en bekijken. 
  Nog nooit heeft er iemand een raketlancering van zo dichtbij meegemaakt en hoe mooi is het om dit onderwerp te bespreken nu in 2021 een succesvolle Marslanding heeft plaatsgevonden? In dit 360 youtubefilmpje zie je de lancering van DeltaIV NROL-45 van wel heel dichtbij! 
  
  Maar denk ook eens aan VR en 360 filmpjes die de veiligheid bevorderen. Bijvoorbeeld:
• Een 360 video waarin je leert hoe je moet handelen en ontsnappen als je auto te water raakt. 
• Een VR-productie die uitlegt wat de procedures en gevaren zijn tijdens het werken met elektra.
• Veiligheidstraining in VR waarbij de hijskraanmachinist leert welke gevaarlijke situaties hij kan tegenkomen en hoe hij dan moet handelen.
  
  

De plek van VR en 360  tijdens en na COVID-19

Onderwijs blijft veranderen en in het beste scenario past het zich aan aan de maatschappij van nu. Door de pandemie hebben we kennis opgedaan die we nog jaren erna kunnen gebruiken. Een voorbeeld is het werken op afstand. Waar in het verleden nog twijfels waren over leren of werken op afstand, zien we nu dat het vertrouwen is gegroeid. Werkgevers zien dat het werk gedaan wordt en docenten zien dat (mits onder begeleiding op afstand) hun leerlingen de verantwoordelijkheid aan kunnen.

VR past in blended leren; een combinatie van meerdere leermodellen. Hieronder een overzicht van een aantal leermodellen (van Hijgen, van der Weide en Brouwer 2020).


 Blended leren betekent geen einde van het fysieke lesgeven. Een docent is niet te vervangen: vakkennis, sociale interactie en (persoonlijke) sturing is niet weg te denken. Blended leren maakt het wel mogelijk om de inzet van een docent strategisch te bepalen.  Ook biedt het de mogelijkheid om de klassen synchroon of asynchroon te laten werken. Synchroon houdt in dat de klas in hetzelfde tempo en tegelijkertijd aan het werk is. Asynchroon biedt de leerling meer vrijheid, hij/zij kan in zijn eigen tempo en tijd de taken uitvoeren.

In bijvoorbeeld een ‘flipped-model’ bereiden leerlingen zich thuis voor a.d.h.v. video’s, stukken lezen, opdrachten maken. Deze kennis nemen ze mee naar het klaslokaal met docent waar ze hun kennis praktisch kunnen toepassen. In dit model en de andere Blended-modellen kan men goed gebruikmaken van onder andere VR en 360 filmpjes.

Wanneer ga je VR/360 inzetten? 

• Wanneer 1 op 1 docent/leerling contact gewenst is, maar niet mogelijk is. Bijvoorbeeld omdat er niet genoeg docenten zijn, de klassen te groot of er te weinig materiaal beschikbaar is. Door VR beleeft de leerling de les alsof de informatie 1 op 1 door de docent wordt overgedragen. Wanneer er uitleg gegeven moet worden over de interne (technische) werking van bijvoorbeeld een motor of het verteringsstelsel.
• Wanneer je je digitaal onder wilt dompelen in plekken die aan de andere kant van de wereld liggen.
• De pandemie en de lockdowns zorgden ervoor dat beurzen, open avonden en conventies aan banden werden gelegd. Door VR kan je digitaal evenementen hosten, mensen toch deel laten uitmaken van het evenement en een indruk geven wat je allemaal kan of wat er beschikbaar is. Dat is niet alleen een manier van het inzetten van VR tijdens een lockdown, maar ook een goede tool voor erna. Mensen kunnen in hun eigen tijd en tempo rondkijken en het kost jou als school/bedrijf geen extra tijd en geld.
• Het aanbieden van VR-materiaal biedt, zoals besproken, veel voordelen. Nog een argument om VR te overwegen is de data die beschikbaar komt bij het uitvoeren van een VR-module. Informatie over de tijd die de cursist spendeert aan de VR-module, de antwoorden op de toetsvragen en meer kan worden opgeslagen. De docent kan deze informatie opvragen en gebruiken om het materiaal te verbeteren en om inzicht te krijgen in het leergedrag. 
  
  

Wil jij aan de slag met VR, 360 of e-learning?

Bij Aeres Tech Productions hebben we ervaring en kennis in huis om je te helpen bij het ontwikkelen van allerlei soorten leermiddelen, waaronder VR-modules en 360 filmmateriaal. 

Wil jij meer weten over wat wij voor jou (en je bedrijf/school) kunnen betekenen op het gebied van e-learning modules, VR en 360 producties? Dan gaan we graag met je in gesprek!